Ο όρος STEM είναι το ακρωνύμιο που αναφέρεται σε συγκεκριμένο είδος εκπαίδευσης μαθητών και φοιτητών και συνδυάζει τους εξής 4 κλάδους:
1.
Την
Επιστήμη (Science)
2.
Την
Τεχνολογία (Technology)
3.
Την
Μηχανική (Engineering)
4.
Τα
Μαθηματικά (Mathematics).
Η
εισαγωγή του όρου αποδίδεται στη βιολόγο Judith A. Ramaley, η οποία διετέλεσε Βοηθός Διευθύντρια
του Ιδρύματος Φυσικών Επιστημών των Η.Π.Α. από το 2001 έως το 2004 και ήταν
υπεύθυνη για την ανάπτυξη των προγραμμάτων σπουδών.
Η
εκπαίδευση STEM,
σε αντίθεση με τον παραδοσιακό τρόπο διδασκαλίας και δημιουργίας της γνώσης, ο
οποίος είναι «δασκαλοκεντρικός», δηλ. είναι επικεντρωμένος στο δάσκαλο και
συνεπώς απαιτεί προσαρμογή των μαθητών στο ρυθμό και στον τρόπο σκέψης που
καθορίζεται από αυτόν, βασίζεται στην ουσιαστική εμπλοκή των μαθητών στη
διαδικασία διαμόρφωσης της μάθησης. Ο σχεδιασμός της εκπαίδευσης STEM γίνεται εισάγοντας την Τεχνολογία και τη
Μηχανική στη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών και των Μαθηματικών, με
αποτέλεσμα μια ολοκληρωμένη προσέγγιση, με έμφαση στην ανάπτυξη δεξιοτήτων, όπως
η ικανότητα στην επίλυση προβλημάτων, η δημιουργικότητα, καθώς και η κριτική
σκέψη & ανάλυση, αλλά και η ανάπτυξη πνεύματος συνεργασίας. Χαρακτηριστικά
παραδείγματα εφαρμογών της μεθοδολογίας STEM αποτελούν η εκπαιδευτική ρομποτική, ο
προγραμματισμός και η προσομοίωση συστημάτων ηλεκτρικής ενέργειας, η
προσομοίωση αγωνιστικού αυτοκινήτου Formula 1, κ.λπ.
Είναι
γεγονός ότι η εκπαίδευση STEM
γίνεται όλο και πιο
σημαντική με την πάροδο των ετών. Κι αυτό γιατί οι μαθητές θα πρέπει να
εκπαιδευτούν σε τρόπο ώστε η εκπαίδευση τους να ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες
που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την τεχνολογία και την οικονομία, να καλύπτει
θέματα όπως η προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή, η διατήρηση της εναπομείνουσας
βιοποικιλότητας, κ.λπ. Τα παραπάνω θέματα έχουν όχι μόνο περιβαλλοντικές, αλλά
και κοινωνικοοικονομικές και πολιτικές διαστάσεις. Στο παραπάνω πλαίσιο, ο
Πρόεδρος Ομπάμα, αντιλαμβανόμενος το μεγάλη σημασία της καινοτομίας, έδωσε το
σύνθημα “Educate to
Innovate” (εκπαιδεύστε
για να καινοτομήσουμε). Έτσι, ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία για την εκπαίδευση
STEM, με 3 βασικούς
στόχους:
α)
Την εφαρμογή των αρχών της διερευνητικής – βιωματικής μάθησης, ώστε οι μαθητές
να αναπτύξουν τις προσωπικές τους δεξιότητες σε ένα ευνοϊκό γι αυτούς
περιβάλλον μάθησης, με βάση τη δημιουργική εμπλοκή τους στην ανακάλυψη της
λύσης, αναπτύσσοντας έτσι την κριτική σκέψη τους και τη συνεργασία τους.
β)
Τη σύνδεση με τον πραγματικό κόσμο, όπου οι μαθητές θέτουν ή/και απαντούν σε
ερωτήματα που σχετίζονται με τη ζωή τους, τον κόσμο στον οποίο ζουν και το
μέλλον τους.
Η
εκπαίδευση STEM
κρίνεται πλέον αναγκαία,
τόσο στις χώρες της Ευρώπης, όσο και στις Η.Π.Α., αφού πολλά από τα
αναπτυσσόμενα επαγγέλματα απαιτούν κάποιο υπόβαθρο σε γνώσεις τεχνολογίας,
μηχανικής, φυσικών επιστημών και
μαθηματικών. Αντιπροσωπευτικά παραδείγματα τέτοιων επαγγελμάτων αποτελούν οι
αρχιτέκτονες μηχανικοί, οι μαθηματικοί και οι στατιστικοί, οι αεροδιαστημικοί
μηχανικοί, οι μηχανικοί ηλεκτρονικών υπολογιστών, οι πολιτικοί μηχανικοί, οι
χημικοί μηχανικοί, οι ηλεκτρολόγοι μηχανικοί, αλλά και οι γιατροί, οι
οδοντίατροι και οι επαγγελματίες υγείας. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι το 75%
των ταχύτερα αναπτυσσόμενων επαγγελμάτων στο εργατικό δυναμικό των Η.Π.Α.
σήμερα απαιτούν σημαντικές δεξιότητες στα μαθηματικά και στις επιστήμες.
Από
την άλλη πλευρά, είναι γεγονός ότι η προσφορά κατάλληλα εκπαιδευμένου
ανθρώπινου δυναμικού σε μεθοδολογία STEM δεν
επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες της σύγχρονης οικονομίας. Έτσι, για
παράδειγμα, στην Ιταλία υπάρχει ζήτηση αρχιτεκτόνων με ειδίκευση στην «πράσινη»
αρχιτεκτονική, ενώ έλλειψη παρατηρείται σε ειδικούς στον τομέα ICT (Information and Communication Technology) σε όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε., εκτός
της Φινλανδίας.
γ)
Την καλλιέργεια δεξιοτήτων, όπως η συνεργασία, η αποτελεσματική χρήση της
τεχνολογίας, η ικανοποιητική επικοινωνία, καθώς και η προσωπική & κοινωνική
υπευθυνότητα.
Οι
δεξιότητες αυτές θα επιτρέψουν στους μαθητές
να προσαρμοστούν σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο να επιτύχουν.
Συνοψίζοντας,
η εκπαίδευση STEM
έχει στόχο να αλλάξει τον
τρόπο που διδάσκονται οι θετικές επιστήμες και τα μαθηματικά, προσθέτοντας την τεχνολογία
και τη μηχανική, ώστε να σχηματιστεί ένα ενιαίο σύνολο, παρέχοντας έτσι στους
μαθητές τα απαραίτητα εφόδια που θα τους βοηθήσουν να ανταποκριθούν στις
μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του πραγματικού κόσμου, να καλλιεργήσουν την κριτική
σκέψη και τις δεξιότητες τους στην επίλυση προβλημάτων και να αναπτύξουν πνεύμα
συνεργασίας και ομαδικότητας. Από την
άλλη πλευρά, παρά την ανάπτυξη σημαντικών πρωτοβουλιών για την προώθηση της
εκπαίδευσης STEM
σε όλες τις εκπαιδευτικές
βαθμίδες και κυρίως στη δευτεροβάθμια γενική εκπαίδευση, είναι εμφανής η
απουσία ολοκληρωμένης στρατηγικής προς αυτή την κατεύθυνση. Σε κάθε περίπτωση, όμως,
η εκπαίδευση STEM
δείχνει το δρόμο προς το
μέλλον.
Γιώργος Λαλόπουλος
Δ/νων Σύμβουλος
#εκπαιδευτικάπαιχνίδια #solartoys #stem
